چلنگر: کرانچار برای استعفا نه شرطی گذاشت و نه مانع تراشی کرد

مقبولیت رشته فوتبال آن قدر زیاد است که یک مترجم هم بتواند به چهره آشنایی در فوتبال ایران مبدل شود. ورود پر تعداد مربیان کروات به لیگ و تیم ملی ایران باعث شد تا رضا چلنگر نیز از سال ها قبل وارد این عرصه شده و در فضایی که مربیان و بازیکنان در چشم هستند، یک مترجم به یکی از شخصیت های سرشناس تبدیل شود. قطع همکاری مسالمت آمیز کرانچار با سپاهان، بهانه ای شد تا به سراغ چلنگر رفته و گفت وگویی را با وی ترتیب بدهیم. با ما همراه شوید:

بلافاصله بعد جدایی کرانچار از سپاهان، عکســـی از رضــــا چلنگــــر در نشســت خبری کولاکووویچ منتشر شد و می گفتند مترجم سرمربی تیم ملی والیبال شده اید. این خبر درست بود؟
نه؛ من با تیم ملی والیبال همکاری ندارم. کولاکوویچ معمولا برای نشست های خبری از من دعوت به همکاری می کند. برای این نشست هم اصرار زیادی به حضورم داشت، تا جایی که بلیت پرواز اصفهان به تهران را گرفتند.

حالا اگر پیشنهاد بدهند، قبول می کنید؟
من که دوست دارم؛ اما در تیم ملی والیبال، پیمان اکبری مسلط به زبان انگلیسی است و با توجه به اینکه مربی والیبال هم هست، در کنار سرمربی تیم ملی فعالیت دارد و نیازی به مترجم ندارند.

با اینکه فوتبالی نیستید؛ اما به خوبی از زیر و بم فوتبال آشنایی دارید که حاضر نشدید با خانواده در اصفهان ساکن شوید؟
اتفاقا اول فصل، طاهری مدیرعامل وقت باشگاه از سر دلسوزی به من گفت که خانواده ات را به اصفهان بیاور تا راحت تر زندگی کنی؛ اما تجربه فوتبالی من از محسن طاهری بیشتر بود و حرفش را قبول نکردم. به هرحال فوتبال یک روز خوب و یک روز بد دارد و احتمال قطع همکاری با کرانچار وجود داشت. تصورش را بکنید، من خانواده ام را به اصفهان آورده بودم، حالا که کرانچار رفته،‌ چه کار می کردم؟!

خب برویم سراغ داستان مترجم شدن رضا چلنگر. چطور بین این همه زبان کاربردی، سراغ کروات رفتید؟
من به واسطه علاقه ای که به تحصیل در رشته پزشکی داشتم، زبان کروات را یاد گرفتم و انگیزه اصلی ام همین موضوع شد.

خب پس چرا پزشک نشدید؟
مسائلی در زندگی من پیش آمد که نتوانستم در پزشکی تحصیل کنم. به همین دلیل برای تامین هزینه های زندگی نیاز به کار داشتم و در سفارت ایران در کرواسی مشغول به کار شدم.

ورود به فوتبال چطور رخ داد؟
خیلی اتفاقی. یکی از دوستانم که پزشک تیم ملی در زمان ایویچ و جلال طالبی بود را دیدم و امانتی برای یکی از مسئولان فدراسیون فوتبال را به من سپرد و گفت به طرف برسان من بعد از بازگشتم به ایران، برای تحویل امانتی به فدراسیون رفتم که از من در مورد روزمه ام پرسدند و گفتم که به زبان های ترکی استامبولی و کروات تسلط دارم. از این ماجرا چند ماهی گذشت تا اینکه از فدراسیون تماس گرفتند و گفتند مهمانی از کرواسی داریم و برای ترجمه بروم. محل قرار هتل استقلال بود وبلازوژیچ و برانکو در این جلسه حضور داشتند و بحث و مسائل مربوط به قرارداد، حدود 9 ساعتی طول کشید. بلازویچ از من خوشش آمد و سال 79 با فدراسیون همکاری کردم، البته وقتی به عنوان مترجم کارم را شروع کردم، صرفا به آن به عنوان شغل نگاه می کردم، تا اینکه بعد از رفتن بلازویچ به امورات عادی خودم برگشتم و در مواجهه با سوالات زیاد مردم که از تیم ملی و فوتبال می پرسیدند، فهمیدم که به مقوله مهمی وارد شده ام.

کار کردن با بلازویچ چطور بود؟
خیلی خوب. وی یکی از شاخص ترین مربیان فوتبال جهان است که از همه اطرافیانش مسئولیت کاری انتظار می رفت. وی مربی کاربلدی بود و جدیت زیادی داشت. برای ترجمه هم خیلی سخت گیر بود و اصرار داشت، هر کلمه ای عینا باید ترجمه شود و حقی برای نظر دادن نداشتم.

همکاری با مربیان فوتبالی چطور ادامه پیدا کرد؟
بعدها با برانکو در تیم ملی امید و بزرگسالان ادامه دادم و در این دوره تجربه قهرمانی را بازی های آسیایی بوسان را دارم. بعد در مقطعی با بگوویچ در تیم پرسپولیس حضور داشتم و دوباره با برانکو همکاری کردم و تجربه حضور در جام ملت های آسیا و جام جهانی را هم دارم.

در جام جهانی که مترجم برانکو بودید، واکنش و سوالات خبرنگاران خارجی با داخلی چه تفاوت‌هایی داشت؟
خبرنگاران خارجی کمتر به حواشی می پردازند و بیشتر به دنبال اصل ماجرا هستند. آنها عادت داشتند قبل و بعد از مسابقه به آنالیز تیم و مسائل فنی بپردازند و در طول جام جهــــانـــــی شاید یکی دو مورد سوال حاشیه‌ای پرسیده شد.

با کرانچار در پرسپولیس همکار شدید. درست است؟
بله. بعد از بگوویچ با کرانچار همکاری داشتم و بعد از آن نیز در کادر علی دایی بودم. من در آن مقطع کارمند باشگاه پرسپولیس محسوب می شدم و در امور بین‌الملل باشگاه فعالیت می کردم، در مقطعی نیز
به پاس همدان رفتم و مترجم این باشگاه شدم. تا اینکه در سال 90، آقای رویانیان، مدیرعامل وقت پرسپولیس،‌ به من گفت که سپاهان برای مترجمی کرانچار درخواست همکاری داده است.


تجربه همکاری با کرانچار در پرسپولیس و سپاهان چطور بود؟
بسیار خوب. در مدتی که با وی همکاری داشتم، هرگز انتقاد توهین آمیزی از وی نشنیدم. کرانچار به همه احترام می گذاشت وحتی با پایین ترین افراد از نظر رده‌ای در باشگاه سپاهان نیز با مهربانی برخورد می کرد.


دوره اول و دوم حضور در سپاهان به همراه کرانچار چه تفاوتی کرده بود؟
وقتی من و کرانچار دوباره به سپاهان برگشتیم، تیم دیگر مثل سابق نبود. مدیران و مربیان متعددی تغییر کرده بودند و بازیکنانی مانند خلیل زاده، حاج صفی و نویدکیا در تیم نبودند. تماشاگران سپاهان هم کم صبر شده اند، در صورتی که دوره اول بهتر بودند؛ اما در این دوره، خشمگین و ناراضی به نظر می رسیدند که البته بعد از چند فصل که تیم به قهرمانی نرسیده بود، تا حدودی طبیعی بود.

به عنوان نزدیک ترین فرد به کرانچار، فکر می کنید چرا سپاهان خوب نتیجه نگرفت؟
بیشتر به خاطر بدشانسی بود. تیم ما در برخی از مسابقات مسلط بود که کارشناسان نیز این موضوع را تایید می کردند. در هر مسابقه موقعیت های گل زیادی داشتیم؛ اما معمولا در اواخر مسابقه، به حق یا ناحق، ورق به ضرر تیم ما بر می گشت. کرانچار فسلفه جالبی برای کارش داشت و همیشه می گفت، عیب نیست گل بخورید، گل نزدن عیب است.کرانچار کی فهمید که مسئولان باشگاه سپاهان قصد قطع همکاری با وی را دارند.

وقتی به جلسه هیئت مدیره رفتید، می دانستید قرار است در این خصوص صحبت کنند؟
هیچ کسی حرفی در این باره به ما نزده بود و برای شرکت در جلسه کرانچار را دعوت کردند؛ اما حدس می زدیم که چنین موضوعی در میان است. زمانی که به جلسه رفتیم، ظرف پنج دقیقه کرانچار برای جدایی به توافق رسید و صورت جلسه امضا شد. کرانچار برای استعفا نه شرطی گذاشت و نه مانع تراشی کرد و همان طوری که مسئولان باشگاه هم اشاره کردند، خیلی با آنها راه آمد.

کرانچار وقتی فهمید باید از سرمربیگری سپاهـــان کنـــار برود، چـــه واکنشــــی داشـــت؟ دلخور بود؟
وی یک مربی حرفه ای است و می داند که در فوتبال، این مسائل وجود دارد و دلیلی برای دلخوری نبود. وی به درستی کارش اعتقاد داشت و مسئولان باشگاه هم از وی حمایت کردند و بازیکنان هم تلاش خودشان را انجام دادند. سپاهان در این فصل ده، پانزده بازیکن جدید به خدمت گرفته بود و هماهنگی آنها زمان بر بود. بدشانسی هم باعث شد این تیم خوب نتیجه نگیرد.


حالا که کرانچار از سپاهان رفته و شغلی ندارید، پشیمان نیستید که با برانکو همکاری ندارید؛ آن هم در وضعیتی که پرسپولیس بهتــــریــــن شرایط را در سال های اخیر دارد؟
برانکـــــو مترجـــم دارد و هنوز هم هـــــــر زمانی برانکو را ببنیم، با هم سلام و علیک داریم. به هرحال اگر از پرسپولیس یا هر تیم دیگری پیشنهاد برای همکاری داشته باشم، روی آن فکر می کنم.

وقتی در فوتبال می بینید که بازیکنان و مربیان قراردادهای سنگین می بندند و قرارداد مترجمی که در کنار فوتبال است، قابل قیاس با آنها نیست. فاصله موجود شما را ناراحت نمی کند؟
برای هر چیزی رده بندی و سلسله مراتب وجود دارد. اگر بنا به ناراحتی من باشد، پس مدیرعاملان باید بیشتر ناراحت شوند که با این همه زحمتی که می کشند و همه انتقادات را به آنها مطرح می کنند، حقوق بالایی ندارند. استرس مذاکره با بازیکن بر سر قرارداد با مدیرعامل است؛ اما خودش سهمی ندارد.

بعد از 17 سال که کنار مربیان مختلف کار کردید، وسوسه نشدید مربیگری را هم تجربه کنید؟
به هیچ عنوان. مربیگری شغل بسیار سختی است و نیاز به ابراز لازم دارد. در مربیگری به جز دانش که فراگرفتنی است، نگاه و ژن مربیگری مادرزادی است که من این بخش را ندارم.

رضا چلنگر به این دلیل در فوتبال ایران معروف شد که رفتار و حرکات و حتی طرز لباس پوشیدنش شبیه مربی شده بود که صحبت های او را ترجمه می کرد. دلیل خاصی برای این کار داشتید؟
من به عنوان یک مترجم وظیفه دارم احساسات مربیان را نیز منتقل کنم. من موظف هستم، هیجان، مهربانی و لطف و خشمگینی مربی را انتقال بدهم و نمی توانم از این چارچوب خارج شوم.


پیش آمده که به تشخیص خودتان جمله ای را تغییر بدهید یا مفهومی را طور دیگر منتقل کنید؟
من هیچ وقت به خودم اجازه نمی دادم که صحبت های مربی را گلچین کرده یا صحبت های دیگران را گزیده و انتخابی منتقل کنم. مترجم برای مربیان مثل آینه است؛ من حتی شعارها و فحش های تماشاگران را هم برای مربیان ترجمه می کنم تا مربی در جریان تمام اتفاقات قرار بگیرد.


تا به حــــال شـــده بازیکنان از شما بخواهند پیغامی را به سرمربی برسانید؟
بارها پیش آمده است. من مــــحـــــرم اســـرار بازیکنان و مربیان هستم.