یادداشت: حاشیه سازی ها از کجا می آیند؟

در زمینه حواشی و مشکلاتی که امسال گریبانگیر سپاهان شده است ، تاکنون بحث هایی شده است و نظرات زیادی در این سایت و یا دیگر بخش های فضای مجازی و یا از سوی کارشناسان مطرح شده است. اما در این بین من کمتر دیده ام که کسی به ریشه یابی دقیق این حواشی بپردازد. اما باید گفت تا وقتی که منبع این حاشیه سازی ها و ریشه شایعه پراکنی هایی که خود ایجادگر این حاشیه ها است کشف نشده ، مدیریت و زدودن آنها از دامن باشگاه و تیم هم مشکل و شاید ناممکن است. برای درمان درد اولین قدم یافتن علت درد است تا بتوان بر اساس آن داروی مناسب تجویز کرد.
برای این منظور بد نیست نگاهی بیندازیم به مسایٔلی که باشگاه سال گذشته تا حدودی و امسال بیشتر دچار آن گردیده است ، اگر کمی دقت کنیم به یک نکته ظریف برمی خوریم و آن اینکه در هردو سال این مسایٔل و حواشی با یک برکناری بوده است.
سال گذشته پس از آنکه علیرضا مرزبان (ظاهراً با توافق طرفین و دوستانه!!!) از تیم کنار گذاشته شد ، تیم دچار ضعف محسوسی گردید و مسایٔل و شایعاتی پیرامون تیم به وجود آمد. امسال هم حواشی پس از برکناری غیر منتظره ( و البته باز هم دوستانه و با تفاهم !!!) رسول خوروش دامنگیر سپاهان گردید.
ابتدا اگر نگاهی به سال گذشته بیندازیم ، می بینیم که قبل از کنار گذاشته شدن مرزبان شایعاتی مبنی بر باندبازی و اعمال نفوذ خارج از محدوده اختیارات در تعیین ترکیب تیم و یا ترجمه و انتقال گزینشی و سلیقه ای صحبت های کرانچار از جمله اتهاماتی بود که با این شایعات به مرزبان نسبت داده می شد که در نهایت منتهی به جدایی وی از سپاهان گردید.
از شایعات و میزان درستی و نادرستی اتهاماتی که به مرزبان زده می شد ، اگر بگذریم باید گفت که کنار گذاشتن مرزبان در آن مقطع از لحاظ فنی برای سپاهان تا حدود زیادی گران تمام شد. علیرضا مرزبان در واقع دست راست کرانچار در سپاهان بود و سرمربی کروات او را تنها به عنوان مترجم و دوست قدیمی خود در پرسپولیس همراه خود به سپاهان نیاورده بود ، بلکه مهمتر از آن روی مشاوره های فنی او حساب ویژه ای باز کرده بود. مرزبان بدون شک یکی از قوی ترین آنالیزورهای حال حاضر ایران است که به پشتوانه تحصیلات خارجی خود واقعاْ می تواند عصای دست هر مربی باشد. البته به شرطی که با نشان دادن صداقت کاری خود بتواند اعتماد مدیران ،‌ سرمربی و بازیکنان تیم را جلب کند و با عملکرد شفاف و همراه با راستی خود «چیزکی» از خود بروز ندهد که شایعه سازان و بدخواهان از آن «چیزها» بسازند.
اما امسال شایعات و حواشی پس از برکناری رسول خوروش دامنگیر تیم گردید و می بینیم که متأسفانه با دخالت و سودجویی برخی رقیبان دامنه این حواشی گسترده تر هم شده است. هرچند در فصل نقل و انتقالات با کشمکش هایی که بین دو باشگاه پرسپولیس و سپاهان به و جود آمده بود ، مسایٔل حاشیه ای تا حدودی پیرامون تیم راه پیدا کرده بود ، اما این دعوای بر سر بازیکن باشروع لیگ رفته رفته فروکش کرد و ظاهراْ به فراموشی سپرده شد. اما با برکناری سرپرست تیم ابعاد و رنگ و بوی حواشی شکل دیگری به خود گرفت و از مسایٔلی ریشه می گرفت که ظاهراْ از درون خود باشگاه برمی خاست. که در این زمینه اظهارات برخی بازیکنان سرشناس تیم در روزهای اخیر هم قابل تأمل است.
همان طور که در ارتباط با قابلیت های مرزبان گفتم در مورد خوروش هم باید گفت که یکی از افراد کاربلدی بود که سپاهان در سال های اخیر به خود دیده است و واقعاْ جایگزین شایسته ای بود برای مجید بصیرت ( بصیرتی که خود به عنوان بازیکن یکی از فراموش نشدنی های سپاهان و یکی از الگوهای اخلاقی این باشگاه به حساب می آید ، اما در مقام سرپرستی علی رغم زحمات صادقانه اش تجربه و پختگی کافی را نداشت و در نهایت همین کم تجربگی و غفلت ناخواسته اش برای سپاهان بسیار گران تمام شد.)
تحصیلات و اقامت طولانی در دنیای مدرن و آشنایی کافی با مقررات و رویه های بین المللی از خوروش مدیری کاردان و آزموده ساخته بود که در این راستا پیشینه سپاهانی اش و آشنایی با تیم و باشگاه ، کار در این تیم را برایش روان تر کرده بود. و او انصافاْ در مدتی که به عنوان سرپرست تیم فعالیت داشت ، کارایی و شایستگی خود را نشان داد. از آنجایی که من به عنوان یک هوادار خارج از مجموعه سازمانی باشگاه به قضایا نگاه می کنم و از علت اصلی و واقعی برکناری خوروش آگاهی ندارم ، نمی توانم اظهار نظر قاطع در باره درستی یا نادرستی کنارگذاشتن وی از سرپرستی تیم بکنم. اما تنها به این نکته اشاره می کنم که اگر بنا بر برخی شنیده ها علت برکناری خوروش تنها مسایٔل انضباطی مرتبط با سکونت درازمدتش در خارج بوده است ، به نظر من مدیران باشگاه در این مورد عجولانه و غیر حرفه ای عمل کرده اند. چراکه در مدیریت حرفه ای مهم و اصل این است که از توانایی های افراد مختلف با سلایق ، گرایش ها و حتی اعتقادات و باورهای مختلف برای پیشبرد اهداف سازمانی و پیشبرد برنامه های مورد نظر باشگاه استفاده کرد و از مداخله در احوال شخصی افراد تا زمانی که مانع پیشبرد بدون اختلال هدف های تعیین شده نگردیده است ، خودداری نمود.
اما تا حالا حتماً پرسیده اید که چه ارتباطی بین کنار گذلشتن اشخاص و حواشی ایجاد شده می تواند باشد.
اکثر افراد تازمانی که در یک مجموعه کار می کنند ، برای پیشبرد اهداف تعیین شده از جان و دل زحمت می کشند که این می تواند برخاسته از یکی و یا تلفیقی از دو انگیزه باشد: یکی اعتلای نام سازمان و حیثیت آن و دوم بهبود وجهه شخصی خود و در نتیجه حفظ تثبیت موقعیت و جایگاه خود در آن مجموعه. اما مشکل وقتی بروز می کند که شخصی از یک مجموعه همچون باشگاه کنار گذاشته می شود و این برکناری در ظاهر آرام و دوستانه اما در واقع قضیه همراه با دلخوری و گاه خصومت همراه باشد. در این موقع است که - گاه و البته نه همیشه - فرد اخراجی با انگیزه انتقام گیری و یا برای اینکه به مسؤلین قدر و اهمیت جایگاه خود را در آن مجموعه نشان دهند ، دست به بعضی اقدامات تلافی جویانه می زند. که ایجاد اختلاف بین همکاران سابق و ایجاد حاشیه های جنجالی برای تیم از طریق پراکندن شایعه های مختلف ، می تواند از این دست باشد. از آنجایی که فرد اخراج شده مدت زمانی در آن مجموعه فعالیت داشته طبیعتاً از مسایٔل درون سازمانی و همچنین ارتباطات افراد و بازیکنان با یکدیگر و اختلافات احتمالی آنها آگاهی دارد و حتی داشتن و حفظ دسته ای طرفدار هم در داخل تیم و مجموعه باعث می شود بر روی مسایٔل پیرامون تیم بیشتر اشراف داشته و در ساختن و پراکندن هرگونه شایعه و به طبع آن ایجاد حاشیه موفق باشد.
در این میان تیم های رقیب و رسانه های خبری که چشم دیدن موفقیت تیم را ندارند هم این شایعات و حواشی را هرچه بیشتر دامن می زنند تا تیم را به سوی سقوط پیش ببرند و یا حداقل روند موفقیت های آن را متوقف کنند.
در اینجا باید صریحاْ یادآور شوم که خدای نکرده قصد متهم کردن کسی را ندارم و این مطالب صرفاْ برای جلب دقت نظر مدیران باشگاه و هواداران برای در نظر گرفتن احتمالات ممکن و ریشه یابی حاشیه سازی ها برای تیم است و نه پیش داوری بدون بررسی در مورد افراد و خدای ناخواسته ایجاد اختلاف بین افراد درون مجموعه سپاهان. امیدوارم از این یادداشت برداشت اشتباه نشده و باعث بروز سوء تفاهم نگردد بلکه برای رفع نقاط ضعف ریشه یابی مشکلات تیم در نظر گرفته شود.
اما احتمال دیگری که می توان در جهت ریشه یابی حاشیه سازی ها به آن فکر کرد ، سنگ اندازی برخی رقبا است. رقیبانی که متأسفانه با ورود خود به میدان سبز فوتبال آن را به میدان نزاع و جنگ تبدیل کرده اند. به عبارتی دیگر می تواند این حاشیه سازی های فعلی تداوم همان کشمکشی باشد که مدیر محترم باشگاه پرسپولیس بر سر جذب جند بازیکن سرشناس توسط سپاهان آغاز کرده بود. اینکه آقای رویانیان نسبت به باشگاههای اصفهانی حساسیت منفی خاصی دارد ، تقریباً مسٔله ای ثابت شده است ( برای تجدید خاطره مروری کنید بر رفتار وی در قضیه تیم فوتسال گیتی پسند که برای پس گرفتن جام قهرمانی از گیتی پسند اصرار داشت که تیم تحت اداره خودش یعنی پرسپولیس تبانی کرده است!!! و یا در گیری با باشگاه ذوب آهن و جذب بازیکنان کلیدی این تیم علی رغم داشتن قرارداد و حضور ذوب آهن در پلی آف و مذاکره قبل از پایان فصل و قرارداد با ستون فقرات خط دفاعی سپاهان – حسینی و بنگر- در دو فصل قبل و...). بنا براین این احتمال که آقای رویانیان تغییر تاکتیک داده و کشمکش های علنی قبل از شروع فصلش را با درگیری خاموش شایعه پراکنی و حاشیه سازی برای سپاهان جایگزین کرده است ، دور از ذهن نیست. تاکتیک تغییر کرده است اما هدف همان هدف است و آن کشیدن ترمز موفقیت سپاهان – تیمی که بییش از یک دهه است به سلطنت سرخابی های پایتخت بر فوتبال ایران پایان داده است ، و سال هاست به نام اصفهان بر بام فوتبال ایستاده است ، تیمی که سال گذشته حسرت کسب حتی یک جام را بر دل پرسپولیس کهکشانی گذاشت -. می بینیم که رویانیان انگیزه کافی برای پایین کشیدن این پرچم زرد از قله فوتبال دارد و چه روشی بهتر از همپاشی از درون. و متأسفانه این طور که پیداست رویانیان روزنه های نفوذی در درون تیم سپاهان نیز دارد تا بتواند بذر شایعات و حواشی را در داخل تیم هم بپاشد. در این میان تأمل در این مسٔله که مترجم سرمربی سپاهان تا چندی پیش (و شاید تاکنون) کارمند باشگاه پرسپولیس بوده است ، می تواند دارای اهمیت باشد.
اما همانطور که گفتم همه این ها احتمالاتی است که باید روی آنها مسولین تأمل و تحقیق کنند نه قضاوت قبل از تحقیق. به هر حال چیزی که خواسته همه هواداران سپاهان است زدودن هرچه زودتر گرد و غبار حواشی از دامن تیم توسط مدیران باشگاه و رفع نقاط ضعف فنی تیم توسط مربیان می باشد تا آنها بتوانند دوباره تیم رؤیایی شان را در ردای قهرمانی ببینند.